Beta Karoten

Organizm ludzki produkuje witaminę A z beta-karotenu, dostarczonego mu w odpowiednich ilościach. Beta karoten odgrywa bardzo ważną rolę w ochronie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych przed antyoksydantami, czyli wolnymi rodnikami. Beta karoten wspomaga również prawidłowe funkcjonowanie komórek.

Beta karoten zaliczany jest do rodziny karotenoidów i spełnia dwa podstawowe i ważne zadania. Z jednej strony, jako antyoksydant, bierze udział w powstrzymywaniu szkodliwych procesów oksydacyjnych w organizmie, dzięki czemu wspomaga utrzymanie integralności komórek i tkanek.

Z drugiej strony, beta karoten należy do prowitamin i jest jedną z prowitamin witaminy A. Oznacza to, że ludzki organizm – zgodnie ze swoim zapotrzebowaniem, wykorzystując w tym celu wątrobę, sam przekształca tę substancję w witaminę A. Dlatego też, to właśnie w wątrobie znajduje się najwięcej tej witaminy.

W procesie absorpcji witaminy A biorą udział kwasy tłuszczowe nienasycone, dlatego zaleca się przyjmowanie beta karotenu wraz z posiłkami. Beta-karoten znajduje się w wielu owocach i warzywach. Dobrym źródłem beta karotenu są: marchew, dynia, sałata, kantalupie, morele i pomarańcze.

Ze wszystkich prowitamin witaminy A, najbardziej aktywny jest beta karoten. Poza silnymi właściwościami antyoksydacyjnymi, beta karoten wpływa korzystnie na poprawę wyglądu skóry, błon śluzowych, wzmacnia układ nerwowy, oraz korzystnie oddziałuje na proces tworzenia kośćca.

Jakie warzywa i owoce zawierają beta karoten ?

Karotenoidy są odpowiedzialne za pomarańczową barwę wielu owoców i warzyw. Najlepszym źródłem beta karotenu są warzywa ciemnozielone, pomarańczowe i żółte, takie jak marchew, słodkie ziemniaki, dynia, szpinak, brokuły, sałata i zielony pieprz. Marchewki są niesłychanie zdrowe, są bogatym źródłem składników odżywczych, jeśli uprawiane są ekologicznie. Żadna inna roślinna, lub owoc nie zawiera tyle beta karotenu co marchew, który organizm przekształca w witaminę A.

Pomidory, zielona kapusta, cukier z buraków, morele, melony, pomarańcze i inne roślinny dostarczają dużych ilości karotenoidów. Żywność o wyższej intensywności pigmentu zazwyczaj jest bogata w beta karoten.

Najcenniejsze źródła beta karotenu to: rabarbar, marchew, szpinak, kapusta, melon i morele, ale występuje on też we wszystkich zielonych roślinach w większym, lub mniejszym stopniu.

U osób, które mają dietę bogatą w beta karoten dzięki tradycji (Japończycy, Norwegowie ),występowanie chorób nowotworowych, chorób płuc, jelita grubego, prostaty, szyjki macicy i raka piersi jest znacznie niższe.

Beta karoten spełnia ważną rolę w zapobieganiu raka, jak się okazuje rakotwórcze metabolity powstające w organizmie z powodu raka i inne substancje, są bardziej rozpuszczalne i łatwiejsze do usunięcia z organizmu. Beta-karoten odgrywa również ważną rolę w zwalczaniu miażdżycy (zwężenie tętnic z powodu blaszek miażdżycowych w ścianach tętnic), ponieważ zapobiega utlenianiu lipoprotein o niskiej gęstości cholesterolu (LDL), zmniejszając ryzyko choroby, a zatem zmniejsza ryzyko wystąpienia zawału mięśnia sercowego.

Badania przeprowadzane przez ekspertów w Stanach Zjednoczonych przez okres 10 lat wykazały, że liczba przypadków chorób serca i raka prostaty była dwukrotnie niższa u mężczyzn, którzy spożywali systematycznie beta-karoten w porównaniu do osób, które nie spożywały tej substancji.

Beta karoten dla chorych na raka

Liczne badania wykazały potencjalną przydatność beta karotenu, jako broń do walki z rakiem. Jest to możliwe ze względu na jego ogólną funkcję przeciwutleniającą, oraz rolę w utrzymywaniu połączenia między komórkami, co jest konieczne, aby układ odpornościowy mógł niszczyć komórki nowotworowe we wczesnych stadiach choroby.

Karotenoidy w postaci naturalnych składników, okazały się posiadać szereg korzyści przeciwnowotworowych zarówno w profilaktyce i ich leczeniu. Istnieje wiele sprawozdań dotyczących silnych właściwości przeciwnowotworowych witaminy A. Jednakże witamin a jest toksyczna dla wątroby w wysokich dawkach. Jest zatem pożądane, aby zwiększyć poziom tylko beta karotenu w organizmie. Sam beta-karoten nie jest toksyczny.

W Lin Xian, górzystym regionie Chin, gdzie zachorowalność na raka żołądka i przełyku jest najwyższa na świecie, przeprowadzono wspólne chińsko-amerykańskie badania w tym obszarze geograficznym. Badanie polegało na podawaniu grupie zdrowych osób w wieku od 40 do 69 lat różnych kombinacji witamin ( A, B, C i E), oraz niektórych substancji mineralnych, podczas gdy inna grupa kontrolna otrzymywała placebo.

Wyniki badania: w grupie, która przyjmowała witaminy i cynk, występowanie chorób nowotworowych żołądka spadło o dwie trzecie, podczas gdy w pozostałej grupie, nie było znaczących różnic, na tej podstawie stwierdzono, że witamina zmniejsza ryzyko wystąpienia raka, umożliwia różnicowanie komórek, a tym samym może kontrolować nieograniczoną, niezróżnicowaną proliferację komórek nowotworowych, a cynku reguluje ilość witaminy w komórkach.

Beta karoten – właściwości opóźniające starzenie

Karotenoidy są silnymi przeciwutleniaczami, chroniącymi komórki organizmu przed uszkodzeniem spowodowanym wolnymi rodnikami. Karotenoidy nie działają w odosobnieniu, lecz ich działanie jest synergiczne w połączeniu z innymi składnikami i pewnymi przeciwutleniaczami, w tym witaminą C i E, kwasem alfa liponowym i enzymami wytwarzanymi przez organizm ludzki. Beta karoten jest jednym z karotenoidów, które pomagają poprawić funkcjonowanie układu odpornościowego oraz posiada właściwości opóźniające starzenie.

Beta karoten pomaga chronić i wygładzać skórę

Składnik aktywny beta karotenu jest naturalnym pigmentem, który zapewnia kolor wielu owocom i warzywom, takim jak marchew i dynia. Kiedy spożywamy pokarmy zawierające beta karoten nasz organizm przekształca je w witaminę A ( retinol).

Retinol – powszechnie stosowany w kremach na zmarszczki – przyspiesza proces gojenia się skóry, utrzymuje w zdrowiu skórę i błony śluzowe, stymuluje wzrost komórek skóry i powoduje tworzenie się kolagenu, który jest niezbędny do utrzymania elastyczności skóry.

Niemieccy badacze wykazali, że stosowanie ochrony przeciwsłonecznej, razem z doustną suplementacją beta karotenem,       zwiększa znacznie ochronę przed słońcem w porównaniu ze stosowaniem tylko kremu z filtrem przeciwsłonecznym. Niektórzy badacze twierdzą, że beta karoten chroni skórę przed promieniowaniem ultrafioletowym, które może penetrować głębsze warstwy skóry. Ponieważ jest to naturalny pigment, wysokie dawki beta karotenu mogą spowodować, że skóra nabierze barwy w lekko żółtym, lub pomarańczowym odcieniu.

Dużym problemem dzisiejszego społeczeństwa jest to, że często spożywamy pokarmy zawierające substancje chemiczne i szkodliwe dla zdrowia. W ten sposób przemysłowo uprawiane warzywa i owoce, tracą rolę jako idealne źródło witamin.

Niestety Marchew może zawierać większą ilość kadmu i azotanów, niż beta karotenu. Wyjątkiem są uprawy organiczne, dlatego zaleca się stosowanie suplementów diety Calivita, produkowanych z naturalnych surowców, kiedy organizm potrzebuje beta karotenu w czystej postaci. Zaleca się również spożywanie produktów zawierających beta karoten w połączeniu z innymi, które zawierają nienasycone kwasy tłuszczowe, w celu lepszego wchłaniania i przekształcenia tej substancji w organizmie.

Kilka ostrzeżeń odnośnie stosowania beta karotenu:

• Skóra dłoni i stóp może zmienić kolor na żółtawy przy zażywaniu beta karotenu, więc co 5 dni zaleca się dwa dni przerwy w przyjmowaniu, choć nie należy mylić tego z żółtaczką, ponieważ nadmierne użycie beta karotenu nie ma żadnego negatywnego wpływu na ogólny stan zdrowia.
• Organizmy osób z cukrzycą mogą wchłonąć tylko niewielką ilość beta karotenu, dlaczego nie zaleca się im przyjmować go w dużych dawkach.
• Stosowanie witaminy E prowadzi do większego zapotrzebowania na  witaminę A i beta karoten.
• Niektóre produkty stosowane w celu obniżenia cholesterolu, takie jak ekstrakt z soi, lub czosnek prowadzi do wzrostu zapotrzebowania przez organizm na witaminę A, w wyniku ograniczonej zdolności jelit do jej wchłaniania.
• Kobiety w ciąży, lub karmiące, mają większe dzienne zapotrzebowanie na beta-karoten, w związku z tym zaleca się zwiększone spożycie witamin.
• Brak witaminy A w organizmie może sprzyjać tworzeniu się kamieni żółciowych, oraz kamieni nerkowych.